08 listopada 2022 Joanna Bator - "Gorzko, gorzko"

Joanna Bator  -

Gorzko, gorzko Joanny Bator – recenzja

                   Ta wybitna tragikomiczna powieść psychologiczna to jedyna w swoim rodzaju saga rodzinna. Przykuwa uwagę od pierwszego akapitu. Poznajemy dramatyczne koleje losu przedstawicielek czterech pokoleń kobiet z rodu Serce: Berty, Barbary, Violetty i Kaliny. Myśl przewodnia utworu to eskapizm – apologia ucieczki. Bohaterki gorączkowo poszukują dróg ucieczki od cierpienia. Kobiety poszukują samych siebie. Marzą one o szczęściu osobistym. Owo nieśmiertelne marzenie łączy pokolenia niewidzialną nicią. Historię Berty, Barbary i Violetty opowiada Kalina. Przemierzając Wałbrzych, Unisław Śląski i Sokołowsko kobieta pieczołowicie zszywa postrzępione fragmenty tkaniny przeszłości. Gorzko, gorzko niczym magiczne zaklęcie pozwala odegnać wszelkie zło…
                        Utwór ten utrzymany jest w konwencji realizmu magicznego z elementami surrealizmu. Świat realny zanurzony jest tutaj w onirycznej – zrodzonej ze snu - mrocznej baśni. Największy atut dzieła stanowi jego nad wyraz oryginalna warstwa językowa. Środki stylistyczne takie jak animizacja: „Rzucił walizkę, której paszcza zwymiotowała skłębione ubrania”, obrazowe metafory „Siekło to uczucie Germana przez łeb” czy komiczne porównania: „jej umysł karmił się tylko powieściami o (…) pięknych książętach pojawiających się nagle jak pryszcz na brodzie” silnie przemawiają do wyobraźni. Joanna Botor na kartach swej szóstej powieści jawi się jako mistrzyni obserwacji psychologicznej i malarka słowa – ukłon w stronę talentu pisarki.  W tym głębokim, misternie skonstruowanym dziele każdy czytelnik odnajdzie cząstkę samego siebie. Posiada ono znaczną objętość, lecz każde słowo jest w nim na właściwym miejscu, każde zdanie porusza strunę w umyśle. Ta wyrazista powieść idealnie łączy w sobie przeciwieństwa. To książka swojska i uniwersalna. Przerażająca i krzepiąca. Smutna i zabawna. Utwór ten zasługuje na dobrą adaptację filmową – z uwagi na jego objętość warto by zekranizować powieść w formie serialu. To także doskonały materiał na spektakl teatralny. Magia płynąca z kart Gorzko, gorzko sprawiła, że losy kobiet z rodu Serce zapadły głęboko w moje serce. To powieść błyskotliwa i porywająca. Najlepsza moim zdaniem książka w dorobku autorki. Jedna z najciekawszych książek, jakie przeczytałam. To wykwintna uczta czytelnicza dla ludzi głodnych silnych wrażeń i spragnionych śmiałej estetyki. Warto delektować się jej smakiem. Tę książkę czyta się jednym tchem. Arcydzieło. Gorąco polecam.
                                                                                                                   Beata Sowińska

                                                                                                                        DKK Złotów

 

Joanna Bator  „Gorzko, gorzko”

          „Gorzko, gorzko”, to powieść, od której nie można się oderwać. Wszystko wokół przestało się liczyć, żyłam tylko powieścią Joanny Bator. Co ciekawe, to było moje drugie czytanie tej książki, ale ani trochę nie opadł mój poziom adrenaliny. Mimo długich zdań z przecinkami, mimo braku dialogu  i mimo ciężaru (648 stron) – książka trzyma czytelnika  w napięciu do końca. Jedyne moje ostrzeżenie skierowane jest do wegan i wegetarian: przy tej lekturze mogą mieć problemy gastryczne...

            Najgorsze wrażenie po przeczytaniu jest takie, że książka ta przedstawia gorzkie życie kobiet w rejonie Dolnego Śląska bardzo prawdziwie. Gorzkie życie kobiet na tle gorzkiej historii czasów przedwojennych i powojennych. Gorzkie życie, w którym nie nauczono ich miłości.

            Cztery kobiety, w których odnajdujemy losy czterech pokoleń żyjących na pograniczu polsko-niemieckim. W jakiś sposób ja sama też jestem powiązana z tymi losami, chociaż już nie tak gorzko, gorzko.

            Sanatorium Sokołowsko doczekało się w tej książce swojego opisu; drugi opis można znaleźć u naszej noblistki w ”Empuzjonie”, ale przyznaję, że Bator bije w swojej książce noblistkę na głowę.

 

Krystyna Matraszek

DKK Złotów

październik 2022